Bọ vòi voi phân bố ở khu vực Châu á gồm các quốc gia Bangladesh, Ấn Độ, Indonesia, Nhật, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Sri Lanka, Đài Loan, Thái Lan.
Đặc điểm của bọ vòi voi
Vòng đời của bọ vòi voi hại dừa từ 2-3 tháng trong đó, trứng 6-10 ngày, ấu trùng: 56 đến 70 ngày, nhộng: 9 đến 16 ngày, trưởng thành 1 đến 2 ngày.
Trứng: Có màu trắng trong, dài 1-1,1 mm. Được đẻ trong khe nứt, rãnh ở phần cuối của rễ phụ, ở gốc thân cây, trên vỏ trái gần cuống hoặc bên trong vỏ trái.
Ấu trùng: Màu vàng lợt, sống bằng cách đục thành đường hầm trong vỏ trái và có 5 tuổi. Tuổi 1: dài 1-2 mm, tuổi 2: dài 2.1-2.6 mm, tuổi 3: dài 3.3-4.0 mm, tuổi 4: dài 4.2-5.5 mm, tuổi 5: dài 5.8-7.2 mm.
Nhộng: Nhộng trần, không tạo kén, màu trắng đục. Chiều dài cơ thể khoảng 6-7 mm. Hóa nhộng trong các đường đục của mô cây.
Bọ trưởng thành: Bọ cánh cứng màu nâu đen, chiều dài con trưởng thành khoảng 7 – 8 mm, chiều ngang khoảng 1,5 mm. Cánh trước có 2 đốm vàng ở đầu cánh và cuối cánh. Tập trung ở cuống trái hoặc nơi tiếp xúc giữa hai trái dừa.
Chúng hoạt động mạnh vào chiều tối và có chứng sợ ánh sáng.
Triệu chứng gây hại
☑ Những quả bị bọ vòi voi đục sẽ có nhiều vết nhựa chảy ra từ vết đục, tập trung quanh cuống trái. Nhựa màu trong suốt sau đó chuyển sang màu vàng, vàng nâu và khô cứng.
☑ Ấu trùng gây hại bằng cách đục vào vỏ trái, chúng có thể đục vào tới gáo dừa. Tại vết đục ngoài nhựa còn có phân đi kèm theo.
☑ Những quả dừa được khoảng 3 tháng sau khi đậu bị bọ vòi voi tấn công sẽ bị rụng sớm. Còn quả trên tháng 3 sẽ làm trái nhỏ hoặc biến dạng.
☑ Bọ vòi voi gây hại thân thì trên thân sẽ xuất hiện những đốm màu nâu sậm, chảy mủ màu vàng nâu, khi dùng dao cắt tại chỗ chảy mủ thì bên trong thấy có nhiều bọ vòi voi nằm trong hang nhỏ.
☑ Bọ vòi voi còn có thể gây hại rễ dừa. Khi thấy những tàu lá dưới chuyển màu vàng, dần dần những tàu lá trên cũng vàng (từ 3 – 5 tháng), cây dừa kém phát triển hẳn, chậm ra lá, trái rụng nhiều.
☑ Sự gây hại của bọ vòi voi còn tạo điều kiện cho nấm bệnh xâm nhiễm làm cây suy yếu nhanh, thậm chí gây chết cả cây.
Bọ vòi voi trên Na Thái | Nhận diện và quản lý bọ vòi voi gây hại giai đoạn ra hoa thụ phấn | SỨC KHỎE CÂY TRỒNG MEKONGAGRI
Biện pháp phòng trừ bọ vòi voi hại dừa
☑ Dùng đất phủ kín rễ để ngăn bọ vòi voi đẻ trứng.
☑ Vệ sinh vườn dừa, dọn dẹp nhen dừa cho thông thoáng cũng hạn chế sự phát triển của bọ vòi voi.
☑ Cắt bỏ những lá già, tiêu hủy những trái bị nhiễm để hạn chế phát tán lây lan.
☑ Không gây vết thương trên cây như chặt tỉa cây, tỉa lá còn xanh.
☑ Xông hơi khử trùng dừa giống trước khi xuất vườn để hạn chế lây lan vì những trái dừa để giống đôi khi vẫn còn ấu trùng vòi voi trên những kẽ nứt của trái.
☑ Thường xuyên thăm nom và quan sát để theo dõi sự xuất hiện của bọ vòi voi.
☑ Bón phân và tưới nước hợp lý để làm giảm gia tăng bọ vòi voi. Đồng thời cây sinh trưởng tốt đậu nhiều trái có khả năng bù lại năng suất mất đi do bọ vòi voi gây hại.
☑ Bảo vệ bề mặt bị cắt bằng sơn acrylic hay hắc-ín, che phủ rễ bất định ở gốc thân bằng đất để ngăn bọ đến đẻ trứng.
☑ Sử dụng thiên địch như Kiến Anoplolepis custodiens và Oecophylla smaragdina ăn bọ vòi voi trưởng thành. Ong Spathius apicalis có thể ký sinh 40% bọ vòi voi.
☑ Sâu non bọ vòi voi bị trưởng thành và sâu non của bọ Plaesius javanus và sâu non của ruồi Chrysophilus ferruginosus ăn.
☑ Có thể sử dụng Basudin 10H rải gốc để trừ bọ vòi voi gây hại rễ.
☑ Phun nấm đối kháng Metarhizium anisopliae
Sự kết hợp hoàn hảo nấm TRICHODERMA SPP. và METARHIZIUM ANISOPLIAE nhằm cung cấp chất dinh dưỡng cần thiết và hệ vi sinh vật giúp phân giải nhanh xác bã thực vật thành chất dễ tiêu, giúp cây hấp thu tốt.
Thành phần: Metarhizium anisopliac 108 cfu/g, Bacillus thuringiensis 108 cfu/g
Cách dùng: Hòa 1-2 gói 500 g Tricho-Meta/ 200 lít nước hoặc 50 g/ bình 16 lít nước. Dùng 5-7 gói/ ha. Phun hoặc tưới trước và sau khi xử lý thuốc hóa học 7-10 ngày.
☑ Sử dụng hoạt chất chlorpyrifos methyl trong Taron 50 EC, Sago – Super 3 GR, 20EC,… hoặc hoạt chất chlorpyrifos ethyl trong Anboom 40EC, 48EC, Bonus 40 EC, Mapy 48 EC,… để làm giảm mật số của bọ vòi voi.
Lưu ý: Khi sử dụng thuốc hóa học nên đảm bảo thời gian cách ly, đặc biệt là dừa uống nước.
