Kỹ thuật trồng đậu đen hay các loại cây họ đậu khác về cơ bản giống nhau tới 99%, kể cả đối với đậu đen xanh lòng. Các bước gieo trồng rất đơn giảm, chỉ cần tuân thủ đúng mùa vụ là đảm bảo 70% cây sinh trưởng bình thường.
Để việc trông suôn sẻ, bạn cần để ý rất kĩ khâu chọn đất trồng, cách làm đất, gieo hạt và cả chăm sóc cây để tránh bị sâu bệnh tấn công. Hãy cùng Fao tham khảo nội dung bên dưới đây để nắm rõ cách trồng đậu đen nhé.
Thời gian trồng đậu đen
Có thể các cây họ đậu vào tất cả các tháng trong năm. Trồng cây đỗ đen cũng vậy, tuy nhiên để đạt năng suất cao nhất bạn cần trồng đúng tháng quy định.
Thời điểm để trồng đỗ đen phù hợp nhất đó là từ tháng 2 – 6 hoặc tháng 11 và 12 hàng năm.
Cách trồng cây đậu đen
Cách chọn hạt giống
Để cây lên nhanh hơn, sinh trưởng khỏe mạnh, bạn cần chọn những hạt chắc, to tròn, bóng, mẩy, đều hạt, vỏ mịn và không bị xước.
Những đạt yêu cầu trên thường có tỷ lệ nảy mầm trên 80%. Do vỏ mỏng nên có thể gieo trực tiếp xuống đất mà không cần ngâm nước.
Tại vùng Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung bộ, các giống đậu đen trắng lòng và xanh lòng được trồng phổ biến nhất. Trong đó giống đậu đen thuộc 2 tỉnh Gia Lai và Bình Định được đánh giá là tốt nhất.
Thời gian sinh trưởng của các giống đậu đen này từ 80 – 90 ngày.
Đất trồng đỗ đen
Chọn đất
Cây đậu đen khá dễ trồng và không yêu cầu nghiêm ngặt về đất đai. Tuy nhiên, để chúng sinh trưởng tốt nhất, nên chọn đất tơi xốp, không bị chai cứng khi khô, không quá ẩm ướt như đất cát, đất thịt…
Loại đất tốt nhất phải đạt các tiêu chí như tới xốp, thoát nước tốt, không phèn chua và không ngập úng. Trước khi trồng đậu đen, cần dọn sạch sẽ cỏ dại.
Làm đất
Đầu tiên bạn cần cuốc hoặc cày lên, mục đích là lật đất để phơi khô. Tiếp theo, bừa hoặc đập nhỏ đất, nhặt lại có cho sạch.
Bây giờ thì tiến hành lên luống để trồng đỗ đen. Chiều rộng mỗi luống khoảng 1,2 – 1,5m, cao 35cm, khoảng cách các luống (rãnh) khoảng 15cm, khoảng khoảng cách hàng 25cm tùy thuộc vào diện tích ruộng.
Khi đã hoàn thành xong công đoạn làm rạch, rải một lớp phân chuồng hoặc lân bón lót trộn với tro lên rãnh. Rồi gieo hạt và sau lấp một lớp đất mỏng lên cây.
Thời vụ trồng
Tùy theo điều kiện khí hậu mỗi vùng mà quy định thời gian trồng cây đậu đen khác nhau, đôi khi cũng căn cứ vào tập quán và kinh nghiệm của từng địa phương.
Cụ thể đối với đất bán ngập cơ thời vụ gieo trồng như sau:
+ Vụ Xuân hè: Trồng đậu đen từ tháng 2 – 3 dương lịch.
+ Vụ Hè thu: Trồng đậu đen từ tháng 4 – 5 dương lịch.
Đối với các tỉnh Bắc Trung Bộ có đất cát thì trồng vào tháng Riêng âm lịch.
Gieo hạt
Mỗi vị trí gieo 2-3 hạt, khoảng mỗi vị trí đó là 25cm. Sau đó rải lớp đất mỏng lên trên hoặc phủ một lớp rơm mỏng lên trên và lấp đất lại. Để giúp cây nhanh nảy mầm, cần tưới thêm chút nước để giữ ẩm cho cây.
Chăm sóc cây đậu đen
Đậu đen là cây có khả năng chịu hạn khá tốt, vì vậy không nhất thiết phải ngày nào cũng tưới nước. Chỉ cần kiểm tra đất, nếu quá khô mới nên bổ sung thêm nước.
Ngoài ra, cần tiến hành kiểm tra mật độ hạt nảy mầm xem có bị dày quá không. Chú ý loại bỏ những cây hỏng hoặc còi cọc.
Khi cây cao khoảng 40-50cm thì bấm ngọn, mục đích là hạn chế phát triển về chiều cao, để cây đẻ nhiều nhánh, sau này sẽ ra nhiều quả hơn và tập trung được nhiều dinh dưỡng cho quả phát triển.
Sau 2 tháng trồng, bắt đầu tưới nước thường xuyên hơn. Vì đây là thời điểm cây ra hoa và đơm trái nên rất cần nước.
Trồng dặm
Ngoài việc trồng trên luống chính, bạn nên để dành khoảng đất nhỏ gieo thêm hạ dự phòng. Để khi cây mọc được 2 lá mầm, tiến hành kiểm tra và trồng dặm vào chỗ không mọc, hoặc thay thế cây còi yếu.
Làm cỏ
Lần thứ nhất: Tính từ thời điểm cây mọc, 10 ngày sau tiến hành làm cỏ. Xới nhẹ đất, nhổ bỏ bớt cây yếu, còi cọc và sâu bệnh.
Lần thứ hai: Sau lần làm cỏ đầu tiên khoảng 20 ngày thì tiến hành làm cỏ, xới đất và vun gốc. Lần này cũng nhổ bỏ những cây sinh trưởng kém, sâu bệnh hoặc dị dạng.
Lần thứ ba: Làm cỏ trước khi cây ra hoa, tiến hành xới đất và vun gốc để chống đổ ngã.
Hãm ngọn
Để đậu đen phát triển nhanh nhất, bạn cần đảm bảo chăm sóc tốt và bón phân đầy đủ. Trong thời gian ngắn, cây sẽ phát triển mạnh mẽ và mọc ra rất nhiều ngọn non vươn dài. Khi cây cao lớn, ra nhiều lá, nên thường xuyên ngắt bỏ ngọn để cho năng suất cao.
Thời điểm đậu đen chuẩn bị ra hoa và lúc kết trái, nên ngắt bỏ một số lá già, đối với những cây có mật độ lá dày quá cũng nên ngắt tẻ.
Khi trái bắt đầu chín và phần vỏ đậu chuyển dần sang màu đen. Thời điểm này cây rất dễ bị sâu bệnh tân công, nếu phát hiện cần sử dụng một số thuốc phun trị sâu bệnh như: Actara 25WG, Bassa, ofatox, pattac.
Kỹ thuật trồng đậu đen
Lượng hạt giống
Cứ mỗi 1000 m2 tương đương gieo trồng 1,8kg hạt là liệu lượng cân đối nhất.
Khoảng cách trồng
- Mỗi hốc nên gieo từ 2-3 hạt, sau này có thể tẻ bớt.
- Khoảng cách hốc hạt là 25cm, khoảng cách hàng 40cm.
Cách gieo trồng
Đánh rãnh sâu từ 4 – 5cm, vãi đều toàn bộ lượng vôi lên ruộng để khử độ chua, rồi mới bón lót bằng phân lân trộn đều với phân chuồng hoai mục. Cho thuốc Basudin vào rãnh rồi gieo 2-3 hạt vào hốc. Cuối cùng lấp đất kín lại.
Bón phân
Phân bón là yếu tố không thể thiếu, quyết định cây đậu đen phát triển mạnh hay còi cọc vào thời gian sau này. Tương đương với 1000 m2 lượng phân bón cần thiết như sau:
- Phân lân Văn điển: 30kg
- Phân chuồng hoai: 500kg
- Phân kali KCl: 10kg
- Phân đạm SA: 15kg
- Vôi bột: 50kg.
Một số bà con vùng chuyên canh cây họ đậu chia sẻ, thì nên bón thúc đợt 1 với kali và đạm khi cây đã ra được 3 lá. Kết hợp xới đất nhẹ và làm cỏ. Đợi bón thúc thứ hai khi cây được 2 tháng tuổi.
Phương pháp bón phân
- Vôi: Rãi đều vôi lên bề mặt ruộng sau khi rạch hàng để gieo hạt hoặc khi làm đất lần cuối.
- Bón lót: Trộn chung phân lân với phân chuồng để bón rải theo hàng trước khi gieo hạt.
- Bón thúc lần 1: Sau 10 ngày gieo hạt, tiến hành trộn đều 5kg phân Kali Clorua (KCl) với 7,5 kg phân đạm SA. Bón đều phân xung quanh gốc đậu đen 10 cm, xới nhẹ đất để lấp phân và kết hợp làm cỏ lần 1.
- Bón thúc lần 2: Sau khi 30 ngày gieo hạt, tiến hành trộn đều 5kg phân Kali Clorua (KCl) với 7,5 kg phân đạm SA. Bón đều phân xung quanh gốc đậu đen 10 cm, xới nhẹ đất để lấp phân và kết hợp làm cỏ lần 2.
Biện pháp phòng trừ sâu, bệnh hại
Các loại sâu, bệnh hại
Đậu đên rất hay bị các loại sâu bệnh tấn công như Sâu ăn lá, dòi đục thân, rầy mềm, sâu đục trái, bệnh lở cổ rễ, cháy lá, đốm lá …
Biện pháp phòng trừ
- Cần giữ cho đồng ruộng luôn sạch sẽ vệ sinh.
- Nên luân canh với các loại cây trồng khác như ngô, lúa, lạc…
- Chỉ được phun thuốc khi mật độ sâu dày, hạn chế phun thuốc để không ảnh hưởng tới các loài thiên địch trên đồng ruộng.
Thu hoạch và bảo quản
Quả đậu đen sẽ chuyển từ màu xanh, sang vàng rồi sang nâu đậm sau khoảng 2-3 tháng trồng, lúc này là thời điểm thu hoạch. Thao tác thu hái thật cẩn thận để không làm ảnh hưởng tới những quả đang non hoặc làm rụng hoa.
Thu hái xong mang về nhà phơi khô, tách vỏ lấy hạt, tránh ủ đống khiến hạt bị ẩm mốc hoặc này mầm. Hãy chọn và để dành những hạt to, mẩy, không mọt, sâu để làm giống cho các vụ sau.
Thu hoạch xong vài ngày, cây sẽ tiếp tục cho quả lần 2. Lúc này cần làm sạch, bón thêm phân để cây tiếp tục sinh trưởng tốt nhất.
Hạt đậu đên nên phơi nắng khoảng 3 – 4 ngày cho thật khô, làm sạch rồi đóng kín bao bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát. Chú ý kiểm tra sâu mọt trong thời gian bảo quản.
Trên đây là toàn bộ hướng dẫn của Fao về cách trồng đậu đen, hy vọng bài viết bổ ích với bà con. Cảm ơn bà con!
